Jak pozbawić kogoś zachowku? -Wydziedziczenie a zachowek

Jak pozbawić kogoś zachowku?

Decyzje dotyczące testamentu i podziału majątku należą do najtrudniejszych, zwłaszcza gdy w grę wchodzą skomplikowane relacje rodzinne. Czasami spadkodawca, czując się głęboko zawiedziony postawą najbliższych, chce pozbawić ich nie tylko spadku, ale również prawa do zachowku. W polskim prawie istnieje instrument, który na to pozwala – wydziedziczenie.

Jest to jednak instytucja wyjątkowa, obwarowana przez ustawodawcę licznymi warunkami. Kiedy można z niej skorzystać i jak zrobić to skutecznie, aby nasza wola została uszanowana po śmierci? Wyjaśniamy krok po kroku.

Wydziedziczenie - Czym jest zachowek i dlaczego tak trudno go obejść?

Zanim przejdziemy do wydziedziczenia, warto przypomnieć, czym jest zachowek. To ustawowe zabezpieczenie finansowe dla najbliższej rodziny spadkodawcy (małżonka, zstępnych, czyli dzieci i wnuków, oraz rodziców), na wypadek gdyby zostali pominięci w testamencie. Prawo chroni ich interesy, gwarantując im wypłatę określonej części spadku, który by im przypadł, gdyby nie było testamentu.

Więcej na temat instytucji zachowku możesz przeczytać w TYM miejscu.

Wielu osobom wydaje się, że samo pominięcie kogoś w testamencie jest równoznaczne z pozbawieniem go wszelkich praw do majątku. Niestety, tak nie jest. Osoba pominięta wciąż może wystąpić do spadkobierców o wypłatę należnego jej zachowku. Jedynym skutecznym sposobem na całkowite pozbawienie tego prawa jest właśnie wydziedziczenie.

Wydziedziczenie – ostateczny krok w testamencie

Wydziedziczenie to akt formalny, którego można dokonać wyłącznie w testamencie. Polega na pozbawieniu uprawnionego członka rodziny prawa do zachowku z powodu jego nagannego zachowania wobec spadkodawcy. Co istotne, nie można nikogo wydziedziczyć z błahego powodu, osobistej niechęci czy konfliktu o niewielkim znaczeniu. Kodeks cywilny precyzyjnie określa zamknięty katalog przyczyn, które to umożliwiają.

Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego, spadkodawca może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli ten:

1. Wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego -  Chodzi tu o długotrwały i świadomy, naganny tryb życia, np. alkoholizm, narkomanię, życie z działalności przestępczej, zaniedbywanie własnej rodziny. Kluczowe jest słowo „uporczywie”, które wskazuje, że nie chodzi o jednorazowy incydent, a o trwałą, negatywną postawę, której spadkobierca nie chce zmienić mimo próśb spadkodawcy.

   
   

2. Dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci - Ta przesłanka obejmuje poważne czyny, takie jak pobicie, groźby karalne, znęcanie się fizyczne lub psychiczne. Może to być również publiczne, ciężkie znieważenie spadkodawcy lub jego najbliższych (np. małżonka, dzieci). Waga czynu musi być znaczna – nie każde użycie obraźliwego słowa w kłótni będzie wystarczające.

   
   

3. Uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych - To najczęstsza przyczyna wydziedziczeń. Chodzi o świadome i długotrwałe zerwanie więzi rodzinnych, brak jakiejkolwiek pomocy w chorobie, ignorowanie potrzeb spadkodawcy, brak zainteresowania jego losem. Przykładem jest wieloletni brak kontaktu z rodzicem, mimo że nie ma ku temu obiektywnych przeszkód, czy odmowa wsparcia w trudnej sytuacji życiowej.

Wydziedziczenie - Jak to zrobić poprawnie, by wydziedziczenie było ważne?

Aby wydziedziczenie było skuteczne, nie wystarczy samo naganne zachowanie krewnego. Spadkodawca musi pamiętać o dwóch kluczowych kwestiach formalnych:

• Forma: Wydziedziczenie musi znaleźć się w ważnym testamencie (własnoręcznym lub notarialnym).

• Treść: W treści testamentu musi być jasno wskazana przyczyna wydziedziczenia. Nie wystarczy napisać „wydziedziczam syna Jana Kowalskiego”. Należy precyzyjnie opisać, która z ustawowych przyczyn stanowi podstawę naszej decyzji, np. „Wydziedziczam mojego syna Jana Kowalskiego, ponieważ od dziesięciu lat uporczywie nie dopełnia wobec mnie obowiązków rodzinnych, nie utrzymuje ze mną kontaktu, nie odwiedza mnie w chorobie i nie udziela żadnego wsparcia, mimo moich próśb”.

Prawdziwość podanej przyczyny będzie w przyszłości badana przez sąd, jeśli wydziedziczony zdecyduje się podważyć testament.

Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Przebaczenie nie wymaga żadnej specjalnej formy – wystarczy, że dotrze do wydziedziczonego w dowolny sposób. Jeśli spadkodawca przebaczył (nawet jeśli nie zmienił treści testamentu), wydziedziczenie staje się bezskuteczne.

Potrzebujesz pomocy w sprawach spadkowych?

Wydziedziczenie to skomplikowany proces, a błędy formalne mogą prowadzić do unieważnienia ostatniej woli spadkodawcy. Niejasno sformułowana przyczyna lub jej brak sprawią, że osoba, którą chcieliśmy pozbawić zachowku, skutecznie go uzyska. Dlatego tak ważne jest, aby testament zawierający postanowienie o wydziedziczeniu został przygotowany profesjonalnie i nie pozostawiał żadnych wątpliwości.

Jeśli rozważasz wydziedziczenie lub stoisz przed inną trudną decyzją dotyczącą spraw spadkowych, skontaktuj się z naszą Kancelarią. Doświadczony adwokat przeanalizuje Twoją sytuację, wskaże dostępne możliwości i pomoże sformułować testament w sposób, który w pełni zabezpieczy Twoją wolę.

📞 Zadzwoń: +48 665 961 401

📧 Napisz: kancelaria@adwokat-skwarek.pl

🌐 Skorzystaj z formularza kontaktowego na stronie głównej.